Ορμόνες και διατροφή

Ορμόνες και λίπος. Ποιές ορμόνες μπορούμε να ρυθμίσουμε με τη διατροφή;
Πολλά άτομα υποφέρουν απο κάποια ορμονική διαταραχή πιστεύοντας μάλιστα ότι δεν μπορούν να κάνουν πολλά για να την αντιμετωπίσουμε ή ακόμα  νομίζοντας ότι η λύση βρίσκεται  μόνο σε κάποιο φάρμακο. Η ορμονική ισορροπία υφίσταται όταν πληρείται το εξής κριτήριο : φροντίδα του εαυτού μας.
Τι είναι όμως οι ορμόνες και πώς λειτουργούν;
Μπορούμε να φανταστούμε τις ορμόνες σαν τους χημικούς “αγγέλιοφόρους” μας. Συμβάλλουν στην καλή λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού μας : μεταβολισμός , ανοσοποιητικό σύστημα, την αναπαραγωγή καθώς και στον εμμηνορρυσιακό κύκλο. Οι ορμονικές διαταραχές προκαλούνται από έναν συνδυασμό παραγόντων όπως η διατροφή μας, το ιατρικό μας ιστορικό, το γενετικό μας υλικό, τα επίπεδα stress καθώς και η έκθεση μας σε περιβαλλοντικές τοξίνες.

Ποιες είναι αυτές οι ορμόνες;
Θυροειδής
Όλοι γνωρίζουμε για τον θυροειδή αδένα που αν και συνήθης ύποπτος συχνά είναι αθώος. Είναι ο κύριος αδένας που ρυθμίζει τη λειτουργία του μεταβολισμού και την ταχύτητα που γίνονται οι μεταβολικές διεργασίες. Ο ρόλος του είναι  να βοηθήσει  στην πιο αποτελεσματική “καύση” του φαγητού μας το οποίο βελτιώνει τον μεταβολισμό της χοληστερόλης. Παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αύξησης βάρους αλλά μόνο σε συνδυασμό με κακή διατροφή και αποχή απο την άσκηση.

Κορτιζόλη
Η κορτιζόλη είναι γνωστή και ως η “ορμόνη του stress”. Είναι λογικό να ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτό στην καθημερινότητα είτε αυτό είναι μεγάλο ή μικρό, υποσυνείδητο ή όχι. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης σημαίνουν χρόνιο stress ενώ τα χαμηλά επίπεδα σημαίνουν ότι το επινεφρίδιο σύστημα μας (ο “μυελός”  που παράγει αδρεναλίνη), έχει εξαντληθεί από το χρόνιο stress αρκετά ώστε να μην παράγει την απαιτούμενη ποσότητα κορτιζόλης. Και στις δύο περιπτώσεις, κοινός παρανομαστής είναι το stress το οποίο εν τέλει οδηγεί στην αύξηση του βάρους και την πτώση του μεταβολισμού. 

Ινσουλίνη και Γλυκαγόνη
Η ινσουλίνη και η γλυκαγόνη είναι δύο  παγκρεατικές ορμόνες με πολύ σημαντικούς ρόλους. Η ινσουλίνη αρχικά, είνα μία απο τις πιο γνωστές ορμόνες που επηρεάζεται από την διατροφή μας. Όταν καταναλώνουμε υδατάνθρακες, απελευθερώνεται γλυκόζη στον οργανισμό μας σηματοδοτώντας το πάγκρεας μας να παράγει ινσουλίνη, λειτουργώντας ως αποθήκη ενέργειας. Ο ρόλος της γλυκαγόνης αντίθετα είναι να μετατραπεί σε γλυκόζη όταν περνάμε αρκετή ώρα χωρίς να φάμε. Κάθε φορά λοιπόν που δεν έχουμε δώσει την απαραίτητη ενέργεια στον οργανισμό μας για αρκετή ώρα, το πάγκρεας θα μετατρέψει την γλυκαγόνη μας σε γλύκοζη μέχρι να του την δώσουμε. Ουσιαστικά ο ρόλος τους είναι να κρατάνε τα επίπεδα γλυκόζης σταθερά. Όταν υπάρχει αυξημένο λίπος στην κοιλιά ή στο ήπαρ λοιπόν, η ινσουλίνη δεν μπορεί να δράσει εύκολα, υπάρχει αντίσταση. Αυτό σημαίνει ότι άτομα με διατροφή υψηλή σε υδατάνθρακες οδηγούνται σε αυξημένη εναποθέτηση λίπους. Η αντίσταση αυτή μάλιστα, είναι μια ένδειξη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Οιστρογόνα και Εμμηνόπαυση
Τα οιστρογόνα είναι μια ορμόνη που αφορά τις γυναίκες και είναι υπεύθυνα για την ρύθμιση του εμμηνορυσιακού κύκλου, τα επίπεδα  των οποίων πέφτουν σημαντικά όταν πλησιάζουμε την περίοδο της εμμηνόπαυσης. Η συγκεκριμένη ορμόνη συνυπάρχει με την προγεστερόνη. Όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι αυξημένα τότε προκαλούνται διαταραχές όπως δυσκολία απώλειας βάρους, κακή διάθεση, άστατο και επίπονο εμμηνορυσιακό κύκλο. Αντίστοιχα τα χαμηλά επίπεδα της προγεστερόνης συνδέονται επίσης με αύξηση βάρους.

Λεπτίνη
Τα λιπαρά είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας στην ορμονική ισορροπία. Υγιεινά λιπαρά (Ω3 και Ω6) είναι απαραίτητα τόσο για την παραγωγή ορμονών όσο και για την διατήρηση της ομαλής λειτουργίας αυτών. Ο οργανισμός μας χρειάζεται συγκεκριμένα λιπαρά για να αναδομήσει κύτταρα και να σταθεροποιήσει ορμόνες, που είναι απαραίτητες ειδικά για το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Ορμόνες όπως η γρελίνη και η λεπτίνη που παράγονται απο τα λιπώδη κύτταρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση βάρους. Αυτό που κάνουν είναι να σημαδοτούν τον εγκέφαλο να μειώσει την όρεξη και να αυξήσει αισθήμα πληρότητας μετά τα γεύματα. Η λεπτίνη (η οποιά όπως και η μελατονίνη παράγονται κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου) αυξάνεται με την εναπόθεση βάρους, που ομοίως με την ινσουλίνη, καθώς αυξάνεται το βάρος αντιστεκόμαστε όλο και περισσότερο στην ευεργετική της ιδιότητα. 

Είναι επομένως σημαντικό να φροντίζουμε τον εαυτό μας μέσα στην ημέρα. Το να επιβάλλουμε στον εαυτό μας την ιδέα “πρόσεχε τι τρως – αθλήσου περισσότερο” δεν είναι ούτε καλό ούτε αρκετό. Είναι απαραίτητο πριν ξεκινήσουμε το διατροφικό μας ταξίδι, και για να είναι αυτό επιτυχημένο, να εξεταστούν όλα τα πιθανά ενδεχόμενα ορμονικών διαταραχών. Ας αφιερώσουμε λοιπόν λίγο χρόνο να φροντίσουμε τον εαυτό μας με καλό και ξεκούραστο ύπνο, πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές, άθληση και όχι τόση επικριτικότητα. Ο συνδυασμός αυτών είναι ο καλύτερος φυσικός τρόπος  για την ευημερία του ορμονικού μας συστήματος.