Γλυκαντικά. Ποια είναι ασφαλή και πως μπορώ να τα καταναλώνω;

Τι είναι τα γλυκαντικά;
Αν και μπορεί να γνωρίζεις ότι η ζάχαρη είναι αρκετά επιβλαβής για την υγεία σου, το να  την αφαιρέσεις από το διατροφικό σου πρόγραμμα μπορεί να είναι δυσκολότερο από ότι φαίνεται. Για αυτόν το λόγο μπορείς πάντα να χρησιμοποιήσεις κάποιο υποκατάστατο γλυκαντικό  αποφεύγοντας έτσι τις περιττές “άδειες” θερμίδες, χωρίς όμως να στερηθείς την αγαπημένη σου γλυκιά νότα (κυρίως στον καφέ σου). Παρόλο που το θέμα των γλυκαντικών υπήρξε ανέκαθεν ένα αμφιλεγόμενο θέμα όσο αναφορά την υγεία, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις για την πρόκληση καρκίνου ή άλλων  σοβαρών προβλημάτων υγείας όταν δεν γίνεται αλόγιστη χρήση.

Ποια είναι τα φυσικά γλυκαντικά  και ποιά τα τεχνητά;
Τα υποκατάστατα γλυκαντικά χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, τα φυσικά και τα τεχνητά, ανάλογα με το μέγεθος της επεξεργασίας που έχουν υποστεί μέχρι να φτάσουν στην τελική τους μορφή. Τα πιο γνωστά φυσικά γλυκαντικά είναι η σακχαρόζη (κοινή ζάχαρη ), η φρουκτόζη και οι γλυκαντικές αλκοόλες. Στην αντίπερα όχθη, μερικές από τις πιο γνωστές τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, τις οποίες συναντάμε κυρίως σε επεξεργασμένα προϊόντα είναι η σακχαρίνη, η ασπαρτάμη, η σουκραλόζη και η ακελσουφάμη-Κ. 

Στέβια
Είναι ίσως το πιο δημοφιλές φυσικό υποκατάστατο ζάχαρης το οποίο προέρχεται από το φυτό stevia rebaudiana που παράγεται κυρίως στη νότια Αμερική. Μελέτες έχουν δείξει ότι το γλυκαντικό στέβια μπορεί να μειώσει τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης καθώς επίσης και τα επίπεδα γλυκόζης  στο αίμα σε διαβητικά άτομα.

Φρουκτόζη
Πρόκειται για ένα φυσικό σάκχαρο που συναντάται στα φρούτα αλλά επίσης αποτελεί και το 50% της κοινής ζάχαρης. Μπορεί επίσης να βρεθεί σε μεγάλες ποσότητες σε διάφορα επεξεργασμένα προϊόντα όπως παραδείγματος χάρη στο σιρόπι αγαύης και καλαμποκιού. Όμως πολλοί επαγγελματίες υγείας ισχυρίζονται ότι η υπερβολική πρόσληψη φρουκτόζης είναι μια σημαντική αιτία μεταβολικών διαταραχών.

Ερυθρόλη και Ξυλιτόλη
Η ερυθρόλη, που συναντάται σε ορισμένα φρούτα, και η ξυλιτόλη είναι γλυκαντικές αλκοόλες και συνήθως  σε μορφή σκόνης στο εμπόριο.. Μερικά από τα θετικά στοιχεία της ερυθρόλης είναι το γεγονός ότι δεν προκαλεί αυξομειώσεις στα επίπεδα γλυκόζης  και ινσουλίνης ενώ επίσης δεν φαίνεται να ταράζει τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων. Αντίστοιχα η ξυλιτόλη φαίνεται να φέρει θετική επίδραση στη γενικότερη στοματική υγεία. Αν και οι δύο θεωρούνται μια ασφαλής επιλογή μπορεί και αυτές να προκαλέσουν κάποιου είδους διαταραχή στο πεπτικό σύστημα

Σακχαρίνη
Είναι ένα θερμιδικά μηδενικό τεχνητό γλυκαντικό 300-400 φορές πιο γλυκό από την κοινή ζάχαρη. Συναντάται πολύ συχνά σε προϊόντα χαμηλής θερμιδικής περιεκτικότητας αλλά μερικές φορές και σε διάφορες βιταμίνες ή φάρμακα. Παρόλο τον φόβο που υπάρχει γύρω από την καρκινική επίδραση της σακχαρίνης, καμία από τις μελέτες που έχουν διεξαχθεί δεν έχει δείξει να υπάρχει κάποια σύνδεση με την πιθανή εμφάνιση καρκίνου.

Σουκραλόζη
Η σουκραλόζη είναι και αυτή ένα από τα πιο δημοφιλή τεχνητά γλυκαντικά με μηδενικές θερμίδες 400-700 φορές πιο γλυκό από την κοινή ζάχαρη. Η κατανάλωση της ίσως να αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος σε άτομα που δεν καταναλώνουν συχνά γλυκαντικά, .όμως δεν φαίνεται να έχει επίδραση σε άτομα που έχουν στην διατροφή τους τα γλυκαντικά. Σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να δημιουργηθούν επιβλαβείς ουσίες με καρκινογόνο δράση.

Υπάρχουν οφέλη στην γενικότερη υγεία; Ποια είναι η καλύτερη επιλογή;
Όπως προαναφέρθηκε τα περισσότερα γλυκαντικά περιέχουν ελάχιστες έως μηδαμινές θερμίδες, έχοντας έτσι ως κυριότερο όφελος την μειωμένη ημερήσια πρόσληψη ζάχαρης, γεγονός που τα καθιστά εξαιρετική επιλογή για άτομα που στοχεύουν στην απώλεια ή ακόμα και στην διατήρηση του βάρους τους. Σημαντικό επίσης είναι ότι τα τεχνητά γλυκαντικά συνήθως δεν προκαλούν αυξομείωσης στα επίπεδα γλυκόζης του αίματος κάνοντάς το μια επίσης εξαιρετική επιλογή για άτομα με διαβήτη. Τόσο οι πολλές διαφορετικές επιλογές όσο και η ποικιλία μορφών στην οποία μπορούν να βρεθούν (υγρή, σιρόπι, σκόνη, δισκία) βοηθούν στο να επιλέξεις αυτό που θεωρείς ότι ανταπεξέρχεται καλύτερα στις απαιτήσεις σου. 

Αν και πλέον γνωρίζουμε ότι τα γλυκαντικά – υποκατάστατα δεν είναι όσο επιβλαβή νομίζαμε ότι είναι, παρόλο που είναι μια υγιέστερη επιλογή συγκριτικά με τη ζάχαρη αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και η ιδανική. Το μυστικό για να επωφεληθείς από τα πλεονεκτήματα που μπορεί να σου προσφέρει το κάθε γλυκαντικό υποκατάστατο είναι η κατανάλωση με μέτρο.